Οδοιπορικό στο Φάσλι πραγματοποίησε ο «Πολίτης», σ’ αυτό το χωριό με θλιβερό το τοπίο της εγκατάλειψης αλλά και συνάμα το εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα που μαγνητίζει το βλέμμα του κάθε επισκέπτη. Η ερημωμένη κοινότητα είναι προσβάσιμη από τον δρόμο Ανδρολύκου - Ίνειας και κατοικούνταν μέχρι και την τουρκική εισβολή του 1974. Ανάμεσα στα εγκαταλειμμένα σπιτάκια και τα ερείπια του ναού του Αγίου Καρύου. Ένα χωριό που σε παραπέμπει σε άλλες εποχές και που κάποιοι αναγνώρισαν την αξία του. Ανάμεσα σ’ αυτούς και η ομάδα «Φίλοι για το Φάσλι» αλλά και πολλοί άλλοι.
Έτσι λοιπόν, τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μέσω της μικρής ερειπωμένης κοινότητας Φάσλι και όχι μόνο προωθεί η ομάδα. Ο Άρης Παντέλας εκ μέρους της ομάδας «Φίλοι για το Φάσλι» μιλώντας στον «Π» αναφέρεται για το όραμά του για το χωριό που εξακολουθεί να βρίσκεται εγκαταλελειμμένο. Μαζί με αυτόν και άλλοι πολλοί. Άνθρωποι που κοιτούν τη φωτεινή πλευρά της ζωής, την απλότητα και το περιβάλλον.
Το χωριό
Όπως ανέφερε το Φάσλι είναι ένα χωριό της επαρχίας Πάφου, κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 500 μέτρων. Η θέση του χωριού στο οροπέδιο της Λαόνας έχει εξαιρετική θέα τόσο προς τον κόλπο της Χρυσοχούς όσο και προς το γειτονικό δάσος του Ακάμα. Σύμφωνα με την polignosi.com το τουρκοκυπριακό χωριό φημίζεται ότι βρίσκεται σε μια περιοχή με πολλά ρυάκια που χύνονται στον κόλπο της Χρυσοχούς και στο δυτικό θαλάσσιο μέτωπο της Πάφου. Αποτελεί έναν επίγειο παράδεισο με ξεχωριστή ομορφιά για πολλές ανάσες ζωής... Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού των Μαμωνιών και οι λάβες και διαβάσεις του οφιολιθικού συμπλέγματος του Τροόδους. Στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών, φαιοχώματα και πυριτιούχα εδάφη. Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 610 χιλιοστόμετρα. Προτού εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του, καλλιεργούνταν κυρίως τα σιτηρά. Μεγάλο μέρος της διοικητικής του έκτασης καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος του Ακάμα.
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του Φάσλι εξαναγκάστηκαν από την ηγεσία τους να εγκαταλείψουν το χωριό τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε το 1975. Το χωριό δεν απαντάται σε μεσαιωνικές πηγές, τουλάχιστον με τη σημερινή του ονομασία. Σύμφωνα όμως προς την επικρατούσα άποψη, το χωριό οφείλει την ονομασία του πιθανώς σε επιζών αρχαίο τοπωνύμιο, που μερικοί συσχετίζουν με την αρχαία ελληνική πόλη Φάσηλις της Μικράς Ασίας. Δεν μπορεί βέβαια ν' αποδειχθεί οποιαδήποτε αρχαία σχέση της περιοχής αυτής της Κύπρου με την πόλη Φάσηλις, κι η σχετική θεωρία βασίζεται μόνο στην ομοιότητα των δύο ονομασιών. Εάν υπήρχε στην περιοχή του χωριού Φάσλι αρχαίος οικισμός, τούτο είναι άγνωστο. Σε χάρτη της περιόδου της Βενετοκρατίας σημειώνεται στην περιοχή οικισμός με την ονομασία Masmi, που κατά τον Ν. Γ. Κυριαζή, ίσως επρόκειτο για το χωριό Φάσλι με παρεφθαρμένη απόδοση της ονομασίας του. Ο ιστορικός Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας) αναφέρει το χωριό (γράφοντας την ονομασία του ως Facli) ως φέουδο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Συγκεκριμένα, αναφερόμενος στην αναδιανομή των φέουδων στην οποία είχε προβεί ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ μετά την άνοδό του στον θρόνο το 1460, σημειώνει ότι το Φάσλι, καθώς και άλλα δύο χωριά, είχαν δοθεί σε κάποιον αξιωματούχο Πλησί Μουσταντόζο.
Το χωριό, που εξακολουθεί να είναι εγκαταλελειμμένο, είναι ερειπωμένο, ενώ δεν υπάρχει σύστημα ηλεκτροδότησης στα σπίτια αλλά ούτε και σύστημα υδροδότησης. Πρόκειται όμως για ένα μοναδικό τόπο, με όμορφο ξημέρωμα και δειλινά μαγευτικά, με καθαρό αέρα και ένα ξεχωριστό περιβάλλον.
Η πρόταση
Όταν τα σπίτια δόθηκαν σε άτομα ως εξοχικές κατοικίες, ένα μέρος του χωριού αναστηλώθηκε από τους ενοικιαστές των τεμαχίων (κατοικιών) αλλά δυστυχώς έχει λεηλατηθεί επανειλημμένα. Έχουν κλαπεί πέτρες από τους τοίχους των σπιτιών, παράθυρα, πόρτες, έπιπλα. Αυτό, όπως είπε, είχε ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι από τους ενοικιαστές να κουραστούν και να τα παρατήσουν στο έλεος των βοσκών και άλλων ανεγκέφαλων που για τους δικούς τους λόγους δεν θέλουν να υπάρχουν άλλα άτομα γύρω στην περιοχή. Ερωτηθείς για την πρότασή τους ο κ. Παντέλας ανέφερε πως είναι μοναδική και καινοτόμα για την Κύπρο, αφού, όπως εξήγησε, το όραμά τους εστιάζεται στο να κηρυχθεί ολόκληρος ο οικισμός διατηρητέος και να αναστηλωθεί με τα ίδια υλικά, κρατώντας τον παραδοσιακό του χαρακτήρα. Να λειτουργήσει ως πρότυπος αγροτουριστικός οικισμός με ελάχιστες αναγκαίες επεκτάσεις μέχρι επιστροφής των ιδιοκτητών τους. Όπως εξήγησε ο κ. Παντέλας επιβάλλεται να γίνει υδροδότηση του οικισμού και ηλεκτροδότηση με φωτοβολταϊκό πάρκο με υπόγεια καλώδια είτε με άλλες πράσινες ενέργειες, αλλά και η περιοχή της πηγής, βρύσης και δεξαμενής να εξωραϊστεί και να διατηρηθεί το ανάγλυφο του τοπίου. Ο κ. Παντέλας αναφέρθηκε και στην αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός μικρού εκδρομικού χώρου καθώς και στη διοργάνωση σεμιναρίων που θα έχουν να κάνουν με παραδοσιακά επαγγέλματα και τέχνες της Κύπρου (αγγειοπλαστική, καλαθοπλεκτική, παραδοσιακές καρέκλες Κύπρου, δόμηση «ξερολιθιάς», παραδοσιακά όργανα και μουσικές της Κύπρου κ.λπ.).
Ακόμη συνέχισε, θα πρέπει να διοργανώνονται σεμινάρια με θεματικό τη χλωρίδα της Κύπρου (άγρια χόρτα, ενδημικά φυτά, βότανα της Κύπρου κ.λπ.), και με την πανίδα της Κύπρου (ενδημικά ζώα της Κύπρου, πτηνοπαρατήρηση κ.λπ.), επίσης να διοργανώνονται σεμινάρια με σκοπό την ανάδειξη και προώθηση παραδοσιακών προϊόντων της περιοχής και γενικότερα της Κύπρου (χαλλούμι, χαλίτζι, λουκάνικα, παστουρμά, τραχανά, λουκκούμια, σουτζιούκκο κ.λπ.).
Επίσης να γίνονται εκθέσεις έργων Κύπριων καλλιτεχνών και να διοργανώνονται θεατράκια και μουσικές βραδιές από Κύπριους καλλιτέχνες.
Σύμφωνα με τον Άρη Παντέλα είναι σημαντική η διοργάνωση σεμιναρίων για την εκπαίδευση, την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού σε συνεργασία με περιβαλλοντικές και επιστημονικές οργανώσεις.
Προστασία
Εκ μέρους της ομάδας, αναφέρθηκε ακόμη πως είναι σημαντικό ότι η περιοχή γύρω από τα χωριά Ανδρολύκου και Φάσλι, είναι από τις πιο σημαντικές περιοχές φωλεοποίησης στην Κύπρο για τη χρυσοκαρακάξα (Coracias garrulus), ενώ επίσης στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται σημαντικές φωλιές της φρουτονυχτερίδας ή νυχτοπάππαρου (Rousettus aegyptiacus), ένα είδος που προστατεύεται αυστηρά από την εθνική νομοθεσία καθώς και από ευρωπαϊκές οδηγίες και συμβάσεις, ενώ έχει χαρακτηριστεί από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) ως κρισίμως κινδυνεύων είδος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έχοντας εις γνώση τα πιο πάνω, είμαστε συνέχισε, «πρόθυμοι να συμβάλουμε στην προστασία αυτών των ειδών, αρχικά με ενημέρωση του κοινού γι' αυτά και, σε συνεργασία με τους υπεύθυνους οργανισμούς, να βοηθήσουμε στην τοποθέτηση τεχνητών φωλιών, βοηθώντας έτσι να αυξηθεί ο πληθυσμός του είδους της χρυσοκαρακάξας».
Επίσης, εκτίμησε πως θα πρέπει να γίνουν φυτεύσεις δένδρων, με την καθοδήγηση του υπεύθυνου οργανισμού, και αν είναι εφικτό να δημιουργηθούν τεχνητά καταφύγια, για την προστασία και εξάπλωση του νυχτοπάππαρου.
Θέλει συγκατάθεση
Σε αρχικό στάδιο, τόνισε εκ μέρους της ομάδας «Φίλοι για το Φάσλι» ο κ. Παντέλας, σημειώνοντας πως αφού ήδη έχουν τη συγκατάθεση αρκετών ενοικιαστών, χρειάζονται τη συγκατάθεσή του Κηδεμόνα των τουρκοκυπριακών περιουσιών και την παραχώρηση κάποιων τεμαχίων για τα οποία θα γίνει αίτηση, για να μπορούν να προχωρήσουν σε αιτήσεις για κονδύλια για την υλοποίηση αυτού του οράματος.
Έχουμε κάνει έρευνα και μπορούμε να πούμε με σιγουριά συνέχισε, ότι, «είναι εφικτό να αντληθούν κονδύλια, είτε από την Κυπριακή Δημοκρατία, είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για την υλοποίηση και ολοκλήρωση της πρότασης και στη συνέχεια για τη λειτουργία αυτής». Με αυτόν τον τρόπο συνέχισε, θα διασφαλίσουν τη διατήρηση του χωριού Φάσλι, έτσι ώστε να μην μείνει απλά ερείπεια, όπως έχει γίνει άλλωστε και με άλλες περιοχές. Επίσης, θα διασφαλίσουν τις παραδοσιακές τέχνες της Κύπρου και θα πετύχουν μια εναλλακτική ενημέρωση και εκπαίδευση του κόσμου και των παιδιών. Παράλληλα, προσελκύοντας κόσμο στην περιοχή θα αναδείξουν την ομορφιά της περιοχής και θα προωθήσουν παραδοσιακά προϊόντα και τέχνες των γύρω χωριών.
Υπάρχουν επίσης είπε ο κ. Παντέλας και τα μουσεία στα γύρω χωριά όπου θα μπορεί να επισκέπτεται ο κόσμος, παραδοσιακά καφενεία για να απολαύσει έναν κυπριακό καφέ, μονοπάτια της φύσης για να μπορεί να απολαύσει ένα περπάτημα στη μοναδική ομορφιά της περιοχής κ.ά.
Προσελκύοντας κόσμο ζωντανεύουν και τα γύρω χωριά, είτε για διαμονή το βράδυ, είτε για φαγητό στις γύρω ταβέρνες, είτε για αγορά των απαραίτητων προϊόντων από τα μπακάλικα της περιοχής, κατέληξε.
